Yamaha - Thailand

โครงสร้างของกีต้าร์อะคูสติก

ศึกษาข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับกีต้าร์อะคูสติกได้ในหน้านี้

องค์ประกอบในเสียงและการเล่น

ส่วนประกอบของกีต้าร์อะคูสติก

เพราะมือของคนเรามีความละเอียดอ่อนมาก รูปทรงและขนาดคอกีต้าร์ที่พอดีจึงให้ความรู้สึกต่างออกไปอย่างมาก แต่ในขณะเดียวกัน คอกีต้าร์ก็มีผลต่อเสียงและความยาวของเสียง (Sustain)

เพื่อป้องกันการบิดงอ ไม้ที่ใช้ทำคอกีต้าร์จึงต้องเป็นไม้เนื้อแกร่ง เช่น มะฮอกกานี โรสวู๊ด นาโต้ ประดู่ หรืออาจเป็นไม้เมเปิล คอกีต้าร์อาจทำขึ้นจากไม้ชิ้นเดียวหรือประกอบขึ้นจากไม้หลายชิ้นเพื่อเสริมความแข็งแรงและมั่นคง Yamaha ใช้ไม้มะฮอกกานีร่วมกับไม้โรสวู๊ด ประดู่ หรืออีโบนี่ในคอกีต้าร์แบบ 3 ชิ้นและ 5 ชิ้น เพื่อผสมผสานความแข็งแรงและคุณสมบัติทางเสียงของไม้แต่ละชนิดเพื่อให้เราได้เสียงที่ต้องการ

แม้ว่าส่วนคอจะมีผลต่อรูปแบบการเล่นเป็นหลัก แต่รูปทรงคอก็มีผลต่อน้ำหนักโดยรวมซึ่งส่งผลต่อเนื่องไปถึงเรื่องเสียง เพราะยิ่งมีน้ำหนักมาก เสียงที่ได้ก็ยิ่งทุ้มหนา รูปทรงคอกีต้าร์มีตั้งแต่ทรง “D” แบบแบน ไปจนถึงทรง “D” แบบโค้งมน และทรง “V” แบบมีเอกลักษณ์ รูปทรงที่ถูกใจขึ้นอยู่กับความชอบของแต่ละบุคคล Yamaha จึงใช้เวลาหลายปีเพื่อศึกษาวิจัยและปรับแต่งรูปทรงคอเพื่อสร้างรูปทรงคอที่เหมาะกับคุณลักษณะที่แตกต่างกันไปของกีต้าร์แต่ละรุ่น พร้อมทั้งสร้างสมดุลระหว่างความสบายและความลื่นไหลในการเล่นกับความแข็งแรง คงทน และเสียงอันไพเราะ

ความยาวของคอกีต้าร์หรือที่เรียกว่า “Scale Length” มีผลต่อทั้งเสียงและความรู้สึกที่ได้จากกีต้าร์ กีต้าร์คอสั้น เช่น รุ่น FS ที่มีคอสั้นกว่ารุ่นทั่วไปเพียงไม่กี่มิลลิเมตร จะทำให้ผู้เล่นรู้สึกสบายกว่า อีกทั้งยังทำให้กีต้าร์มีเสียงใสและคมชัดขึ้น

สะพานสายทำหน้าที่เป็นจุดยึดสายกีต้าร์ไว้บนไม้หน้า ในกีต้าร์อะคูสติก สะพานสายมักประกอบด้วย 2 ส่วนหลักๆ คือ ฐานสะพานสายกับแซดเดิล (Saddle) ฐานสะพานสายคือแผ่นไม้ที่ยึดเข้ากับไม้หน้าโดยตรง โดยมีแซดเดิลวางอยู่ในร่องบนตัวฐานนี้ บนสะพานสายและไม้หน้าจะมีรูเจาะสำหรับสอดสายกีต้าร์ และมีหมุดยึดรูปทรงลิ่มซึ่งทำหน้าที่ยึดสายกีต้าร์เอาไว้

สะพานสายมีหน้าที่หลัก 2 อย่าง คือ ส่งแรงสั่นสะเทือนของสายกีต้าร์ไปยังลำตัวกีต้าร์ รวมทั้งควบคุมความยาวของสายกีต้าร์ ซึ่งเป็นตัวกำหนดความเที่ยงตรงของเสียงบนเฟรทบอร์ด (หรือควบคุมให้เสียงกีต้าร์ไม่เพี้ยนนั่นเอง)

เพื่อประสิทธิภาพในการส่งแรงสั่นสะเทือนจากสายกีต้าร์ไปยังตัวกีต้าร์โดยที่สูญเสียแรงสั่นสะเทือนน้อยที่สุด วัสดุที่ใช้ทำฐานสะพานสายและแซดเดิลจึงต้องมีความแข็งพอสมควร โดยทั่วไป ฐานสะพานสายมักทำจากไม้เนื้อแข็ง เช่น ไม้อีโบนี่หรือโรสวู๊ด ส่วนวัสดุที่ใช้ทำแซดเดิลมักเป็นยางเรซินชนิดแข็งหรือกระดูก ในอดีตนั้นงาช้างเคยถือเป็นวัสดุที่ดีที่สุด แต่เมื่องาช้างกลายเป็นสิ่งผิดกฎหมายเมื่อหลายปีก่อน วัสดุสังเคราะห์รูปแบบใหม่จึงกลายเป็นที่นิยม เพราะให้ความสมดุลระหว่างเสียง ความทนทาน และการผลิตที่ยั่งยืน

วัสดุที่ใช้ทำสะพานสายมีผลต่อเสียงของกีต้าร์อย่างมาก ยิ่งวัสดุมีความแข็งมากเท่าไหร่ เสียงที่ได้ก็ยิ่งใสและคมชัด แต่วัสดุที่แข็งมักราคาแพง ทำยาก และแตกหักง่าย

บนแซดเดิลจะมีสายกีต้าร์พาดอยู่ การขึ้นรูปแซดเดิลต้องมีความแม่นยำสูงเพื่อควบคุมความสูงของสายกีต้าร์และเพื่อให้รับกับส่วนโค้งของคอกีต้าร์

องศาในการติดตั้งแซดเดิลต้องอาศัยการคำนวณอย่างแม่นยำ ให้ปลายสาย E บน (สายที่ 6) อยู่ใกล้กับคอกีต้าร์มากกว่าปลายสาย E ล่าง (สายที่ 1) เพื่อให้ได้เสียงที่ถูกต้องจากทั้ง 6 สาย และเพื่อให้สายกีต้าร์บนเฟรต 12 ให้โน้ตสูงขึ้นมาหนึ่งเสียงเต็มพอดี การติดตั้งสายที่ 3 (G) บนแซดเดิลอาจต้องเพิ่มระยะออฟเซ็ตเล็กน้อยเพื่อให้ได้เสียงที่ถูกต้อง สำหรับกีต้าร์อะคูสติก การปรับแต่งภายหลังอาจจะทำได้ลำบาก ผู้ผลิตจึงต้องออกแบบและทำกีต้าร์อย่างพิถีพิถันเพื่อให้สะพานสายอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมเมื่อถึงมือผู้ใช้และไม่มีการเคลื่อนที่แม้จะผ่านการใช้งานหลายปี

ฟิงเกอร์บอร์ดและเฟรท (Fingerboard and Fret)

เมื่อเล่นกีต้าร์ ชิ้นส่วนที่คุณจะได้สัมผัสบ่อยที่สุดย่อมหนีไม่พ้นแผ่นไม้ฟิงเกอร์บอร์ดและชิ้นส่วนโลหะที่เรียกว่าเฟรท ชิ้นส่วนทั้ง 2 ชิ้นมีผลต่อเสียง สัมผัส และการตั้งสายกีต้าร์อย่างมาก การคัดสรรวัสดุและการประกอบเข้าด้วยกันจึงต้องทำอย่างพิถีพิถัน

ไม้เนื้อแข็งสีดำ เช่น ไม้อีโบนี่และโรสวู๊ดเป็นไม้ที่นิยมนำมาใช้ทำฟิงเกอร์บอร์ด เพราะให้ทั้งความทนทานและความยืดหยุ่น รวมทั้งเสียงอันไพเราะ

ตำแหน่งของเฟรทระหว่างนัทกับสะพานสายจะเป็นตัวกำหนดเสียงของโน้ตดนตรี เราจึงใช้เครื่องตัดที่ควบคุมด้วยคอมพิวเตอร์ในการตัดร่องเฟรทบนฟิงเกอร์บอร์ดเพื่อให้ติดตั้งเฟรทได้อย่างถูกต้องและแม่นยำ นอกจากนี้ วัสดุ ความสูง ความกว้าง และรูปทรงโดยรวมของเฟรทยังมีผลทั้งต่อการเล่น เสียง และความเพี้ยน การผลิตและติดตั้งเฟรทจึงต้องอาศัยความใส่ใจขั้นสูง Yamaha จึงเลือกใช้แนวทางที่มีประสิทธิภาพสูงสุด นั่นคือการใช้คอมพิวเตอร์ควบคุมเพื่อความแม่นยำประกอบกับฝีมืออันละเอียดอ่อนของช่างทำกีต้าร์

สายเหล็กที่ขึงอยู่บนกีต้าร์มีแรงดึงสูงมาก จนอาจทำให้คอกีต้าร์ที่แข็งแรงบิดงอ และดึงหัวกีต้าร์ลงมาทางคอจนทำให้คอกีต้าร์โค้งงอเป็นรูปตัว “U” ได้ หากปล่อยให้คอกีต้าร์โก่งงอเกินไปจะทำให้เล่นได้ไม่สะดวก เพราะสายกีต้าร์จะหย่อนจากเฟรทบอร์ด

เพื่อแก้ไขปัญหาจากแรงดึง กีต้าร์ที่ใช้สายเหล็กจึงต้องมีก้านโลหะที่เรียกว่าเหล็กดามคอกีต้าร์ ซึ่งจะสอดเข้าไปในคอกีต้าร์โดยมีน็อตปรับที่ปลายด้านหนึ่งสำหรับใช้ปรับเสริมคอให้ตรงและพอดีกับแรงดึงจากสายกีต้าร์ โดยน็อตปรับดังกล่าวมักจะเข้าถึงได้ผ่านฝาครอบแบบถอดได้ที่หัวกีต้าร์หรือผ่านทางโพรงเสียง (Sound Hole) บริเวณปลายคอกีต้าร์

คอกีต้าร์ส่วนใหญ่มักต้องปรับตั้งเป็นระยะตามสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงหรือเมื่อเปลี่ยนขนาดสายกีต้าร์ แต่หากมีเหล็กดามคอติดตั้งไว้อย่างดี การปรับตั้งจะสามารถทำได้โดยง่ายและมีความแม่นยำตลอดอายุการใช้งาน

กีต้าร์สายไนล่อนมักไม่ต้องมีเหล็กดามคอกีต้าร์ เพราะแรงดึงจากสายไนล่อนจะมีไม่มากเท่าสายเหล็ก

วัสดุและโครงสร้าง

กีต้าร์อะคูสติกจะมีไม้หน้าที่บางมาก เราจึงต้องติดแท่งไม้หรือที่เรียกว่าโครงสร้างภายใน (Bracing) ภายในตัวกีต้าร์เพื่อเสริมความแข็งแรง ไม่ให้ไม้หน้าหักงอหรือแตกร้าวเมื่อเจอแรงดึงจากสายกีต้าร์ ไม้หน้าเป็นแหล่งกำเนิดเสียงที่สำคัญของกีต้าร์ การติดโครงสร้างภายในเข้ากับไม้หน้าจะเปลี่ยนรูปแบบการสั่นสะเทือนของไม้หน้า และมีผลต่อเนื่องไปถึงเสียงของกีต้าร์

นอกจากจะมีผลต่อโครงสร้างโดยรวมแล้ว รูปแบบโครงสร้างภายในยังมีผลต่อโทนเสียงของกีต้าร์อย่างมาก องค์ประกอบที่ปรับเปลี่ยนได้ในโครงสร้างภายในมีทั้งรูปทรง ขนาด โครงร่าง และการจัดวางไม้แต่ละแท่ง (ใต้ไม้หน้าของกีต้าร์อะคูสติกอาจมีโครงไม้ติดอยู่มากกว่า 10 แท่ง) การผสมผสานขององค์ประกอบต่างๆ เหล่านี้อาจเป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุดที่ทำให้กีต้าร์แต่ละตัวมีเอกลักษณ์ต่างกันไป

เดิมที การออกแบบโครงสร้างภายในจะใช้การลองผิดลองถูก ช่างทำกีต้าร์จะค่อยๆ ปรับเค้าโครง ขึ้นรูป และตัดแต่งโครงสร้างจนกว่าจะได้เสียงที่ไพเราะ แล้วอาศัยประสบการณ์ตัดสินใจว่าโครงสร้างแข็งแรงพอที่จะรองรับไม้หน้าได้ตลอดหลายปีหรือไม่

งานออกแบบกีต้าร์อะคูสติกใหม่ล่าสุดของ Yamaha ใช้โปรแกรมจำลองผ่านคอมพิวเตอร์ที่ออกแบบมาโดยเฉพาะในการประเมินรูปทรง ขนาด และการจัดวางไม้แต่ละแท่งเพื่อให้ได้ทั้งความแข็งแรงและโทนเสียงอย่างที่ต้องการ

ระบบปิ๊กอัพเอกสิทธิ์เฉพาะของ Yamaha

หากคุณได้ฟังเสียงกีต้าร์อะคูสติกแบบใกล้ชิดโดยไม่ผ่านเครื่องขยายเสียง เสียงที่คุณได้ยินคือเสียงที่ดังมาจากทุกส่วนของกีต้าร์ ทั้งไม้หน้า ไม้หลัง ไม้ข้าง รวมไปถึงส่วนคอและหัวของกีต้าร์ นักกีต้าร์อะคูสติกส่วนใหญ่ที่จะแสดงสดมักอยากถ่ายทอดเสียงในลักษณะนี้

ในเวลาที่เชื่อมต่อกีต้าร์เข้ากับเครื่องขยายเสียง สิ่งที่ผู้เล่นมักต้องการคือความสมดุลของเสียงที่ได้ตามธรรมชาติกับสิ่งที่ทำได้จริง การใช้ไมโครโฟน 1 ตัวหรือหลายๆ ตัวจะให้เสียงที่เป็นธรรมชาติที่สุด แต่ไม่ค่อยเหมาะกับการแสดงบนเวที เพราะมีทั้งปัญหาเรื่องเสียงหวีดหอน เสียงแทรกจากเครื่องดนตรีอื่นบนเวที อีกทั้งนักกีต้าร์ยังไม่สามารถถอยห่างจากไมโครโฟนได้

การมีระบบปิ๊กอัพในตัวช่วยแก้ปัญหามากมาย แต่เสียงที่ได้อาจไม่ค่อยเป็นธรรมชาติ ปิ๊กอัพที่นิยมใช้มากที่สุดคือแบบติดตั้งด้านใต้แซดเดิล แต่หลายคนมักพบปัญหาว่าเสียงที่ได้ส่วนใหญ่เป็นเพียงเสียงจากสายกีต้าร์ ปิ๊กอัพชนิดนี้จึงอาจเหมาะกับการเล่นสด แต่ไม่ให้เสียงกีต้าร์อะคูสติกที่เป็นธรรมชาติ

Yamaha ทุ่มเทเวลามากกว่า 30 ปีเพื่อพัฒนาระบบปิ๊กอัพเอกสิทธิ์เฉพาะที่ออกแบบมาเพื่อความสมดุลระหว่างเสียงที่เป็นธรรมชาติกับการใช้งานจริงบนเวที