การเปิดตัวระบบ AI ที่จำลองสไตล์การแสดงของนักเปียโนระดับตำนาน Glenn Gould ในโปรเจ็กต์ Yamaha Dear Glenn จัดขึ้นที่เทศกาล Ars Electronica Festival
Yamaha Corporation จะเปิดตัวระบบเปียโนปัญญาประดิษฐ์ (AI) แห่งแรกของโลก*1 ซึ่งใช้เทคโนโลยี Deep learning* 2 ทำให้สามารถเล่นเพลงในสไตล์ของนักเปียโนระดับตำนาน Glenn Gould และยังสามารถโต้ตอบกับมนุษย์ที่ร่วมเล่นในวงดนตรีได้ โดยกิจกรรมจะมีขึ้นในวันที่ 7 กันยายน ซึ่งเป็นวันที่สามของเทศกาล Ars Electronica Festival หนึ่งในเทศกาลสื่อศิลปะที่ใหญ่ที่สุดในโลก จัดขึ้นที่เมืองลินซ์ ประเทศออสเตรีย ระบบ AI จะแสดงคอนเสิร์ตร่วมกับนักแสดงชื่อดังหลายคนในปัจจุบัน นอกจากนี้ ยังจัดให้มีช่วงพูดคุยแลกเปลี่ยนกันเกี่ยวกับอนาคตของดนตรีและ AI โปรเจ็กต์นี้ได้รับการยอมรับว่าเป็นหนึ่งในความพยายามเฉลิมฉลองครบรอบความสัมพันธ์ญี่ปุ่น-ออสเตรีย 150 ปี
สาระสำคัญ
- Yamaha เปิดตัวระบบ AI เครื่องแรกของโลกที่สามารถเล่นเพลงอะไรก็ได้ในสไตล์ของนักเปียโนระดับตำนาน Glenn Gould พร้อมกับรูปแบบการโต้ตอบระหว่างนักเปียโนระบบ AI และนักดนตรี
- AI ได้ถูกตั้งโปรแกรมมาให้สามารถเล่นคอนเสิร์ตร่วมกับนักดนตรีที่มีชื่อเสียงในยุคปัจจุบัน และยังสามารถเล่นเพลงที่ Gould ยังไม่เคยเล่นมาก่อนได้เช่นกัน
- ในการประชุม จะมีการสำรวจแนวทางความเป็นไปได้ของการร่วมสร้างสรรค์บทเพลงระหว่าง AI และมนุษย์ รวมถึงรูปแบบการแสดงดนตรี
เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของโปรเจ็กต์ Dear Glenn:
เว็บไซต์และวิดีโอเบื้องหลังจะมีให้ชมในวันที่ 4 กันยายน นี้
Yamaha ได้วิเคราะห์บันทึกการแสดงกว่า 100 ชั่วโมงของ Gould เพื่อให้เกิดความเข้าใจในสไตล์การเล่นของเขาอย่างลึกซึ้ง และใช้อัลกอริทึมแบบ Deep learning ตามข้อมูลที่ได้รวบรวมขึ้นเพื่อใช้สร้างระบบ AI ด้วยการสนับสนุนอย่างเต็มที่ของมูลนิธิ Glenn Gould นอกเหนือจากบันทึกการแสดงของ Gould แล้ว ข้อมูลการเรียนรู้ของ AI ยังมีข้อมูลการแสดงจากนักเปียโนที่เป็นที่ชื่นชมของ Gould อีกมากมาย และที่คุ้นเคยกับสไตล์การแสดงของเขาอย่างใกล้ชิด ซึ่งจะช่วยยกระดับคุณภาพของการถ่ายทอดให้ก้าวสู่ระดับใหม่
ระบบนี้ยังมีเทคโนโลยี AI Music Ensemble แบบเดิมของ Yamaha ซึ่งจะช่วยให้สามารถวิเคราะห์ประสิทธิภาพของผู้เล่นได้อย่างใกล้ชิดและช่วยให้สามารถคาดเดาแนวทางการเล่นได้ล่วงหน้ารวมถึงสามารถเล่นโต้ตอบกับนักดนตรีได้ ระบบที่เป็นมากกว่าระบบอัตโนมัตินี้จะจำลองน้ำหนักการเล่นเปียโนที่เชี่ยวชาญของ Glenn Gould เพื่อมอบประสบการณ์ที่สร้างแรงบันดาลใจและการทำงานร่วมกันระหว่างระบบ AI และนักดนตรี
ระบบ AI นี้จะเปิดตัวในวันที่สามของงาน ซึ่งก็คือวันเสาร์ที่ 7 กันยายน ในระหว่างการประชุมที่จะสำรวจอนาคตของวงการดนตรีผ่านการใช้ AI ในการแสดงดนตรี การประชุมนี้จะมี Francesco Tristano และ Brian M. Levine นักเปียโนร่วมสมัยชื่อดังจากมูลนิธิ Glenn Gould และ Akira Maezawa นักพัฒนาที่ช่วยสร้างระบบ AI จาก Yamaha Corporation เข้าร่วมด้วย
หลังจากนั้น ระบบ AI จะร่วมการแสดงคอนเสิร์ตครั้งแรกกับนักแสดงร่วมสมัยชื่อดังที่ St. Florian Monastery การแสดงประกอบด้วยการบรรเลงเปียโนร่วมกับ Francesco Tristano และเครื่องดนตรีประเภทเครื่องลม 3 ชิ้น ร่วมกับสมาชิกวง Bruckner Orchestra Linz การแสดงนี้ประกอบด้วยผลงานชิ้นเอกที่ถือเป็นตัวแทนของ Glenn Gould ชื่อเพลง Goldberg Variations (BWV 988) ประพันธ์โดย J.S. Bach รวมถึงเพลง Fuga inversa a 2 Clavicembali จาก The Art of the Fugue (BWV 1080/18) และ Trio Sonata G Major (BWV 1038) จากผลงานการประพันธ์ของ Bach เช่นกัน ซึ่ง Glenn Gould ยังไม่เคยทำการแสดงทั้งสองรายการนี้มาก่อน และเนื่องจากเป็นเพลงที่ไม่มีอยู่ในข้อมูลการเรียนรู้ของ AI มาก่อน จึงถือเป็นความท้าทายของการแสดงที่ไม่มีข้อมูลของเสียงต้นฉบับมาให้ลอกเลียนแบบ
Glenn Gould ยังเป็นที่รู้จักดีในเรื่องของการอุทิศตนให้กับการบันทึกการแสดงด้วยสื่อดิจิตอลและเรื่องของความสนใจในการคิดทบทวนใหม่เกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างนักแสดงและผู้ชม โปรเจ็กต์ “Dear Glenn” เป็นการแสดงออกถึงทัศนคติของศิลปินที่ช่วยก่อให้เกิดความเป็นไปได้ของเทคโนโลยีใหม่ๆ และยังเป็นแรงบันดาลใจให้กับแนวคิดเบื้องหลังโครงการนี้ Yamaha หวังที่จะนำเสนอความเป็นไปได้ใหม่ๆ ในการแสดงดนตรีผ่านการสร้างสรรค์ร่วมกันและแรงบันดาลใจร่วมกันระหว่างนักดนตรีและเทคโนโลยี AI ที่ทันสมัยผ่านโปรเจ็กต์นี้
ความคิดเห็นของ Koichi Morita ตำแหน่งผู้จัดการทั่วไปอาวุโสของแผนกวิจัยและพัฒนา บริษัท Yamaha Corporation
ในโลกของเครื่องดนตรีและเสียงดนตรีซึ่งได้รับการสืบทอดมาทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม ความก้าวหน้าทางเทคนิคทำให้เกิดการพัฒนาอยู่ตลอดเวลาและเพิ่มโอกาสในการแสดงออกทางดนตรีในมิติใหม่ๆ อยู่เสมอ ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดเจนก็คือ เปียโน สืบเนื่องมาจากการพัฒนาทางอุตสาหกรรมที่ทำให้รูปแบบของเปียโนในปัจจุบันได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย และยังคงได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง วิวัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศในศตวรรษที่ 20 ไม่เพียงแต่ช่วยพัฒนาส่วนอุปกรณ์ของเปียโนเท่านั้น แต่ยังมีส่วนในการพัฒนาซอฟต์แวร์ด้วย รวมถึงเทคโนโลยี AI Yamaha เชื่อว่า AI มีศักยภาพเพียงพอที่จะเพิ่มขอบเขตทางความคิดสร้างสรรค์ในด้านดนตรีจากมุมมองด้านอารมณ์และความอ่อนไหวของมนุษย์ เราตั้งตารอที่จะแสวงหาความเป็นไปได้ใหม่ๆ ด้วยการจัดแสดงและแบ่งปันผลการพัฒนาที่เราดำเนินการอย่างต่อเนื่องแก่ผู้ที่หลงใหลในดนตรี ณ เทศกาล Ars Electronica ที่จะมีขึ้นในเดือนกันยายนนี้
ภาพรวมของเทคโนโลยี
ระบบ AI มีความสามารถในการเล่นเปียโนในสไตล์ของ Glenn Gould และมีความโดดเด่นด้วยความสามารถในการเล่นบทเพลงที่ศิลปินไม่เคยเล่นมาได้ในทันทีเพียงแค่มีโน้ตเพลงเท่านั้น ความสำเร็จนี้เกิดขึ้นได้จากการใช้เทคโนโลยี Deep learning ครั้งแรกของโลก ระบบนี้ประกอบด้วย Player piano (เปียโนแบบเล่นเองอัตโนมัติ) และซอฟต์แวร์ AI ซึ่งจะสร้างข้อมูลการเล่นในสไตล์ของ Glenn Gould ทันที จากนั้นจะส่งข้อมูลดังกล่าวให้กับ Player piano (เปียโนแบบเล่นเองอัตโนมัติ)
ภาพ 1: กระบวนการเรียนรู้ของ AI นอกจากการวิเคราะห์น้ำหนักการเล่นเปียโนของ Glenn Gould จากการบันทึกเสียงการแสดงของเขาแล้ว (ขั้นที่ 1) AI ยังใช้ข้อมูลการแสดงจากนักเปียโนคนอื่นๆ ซึ่งมีความใกล้ชิดสนิทสนมกับ Gould เป็นอย่างดีเพื่อเรียนรู้จากเทคนิค Deep neural network ทำให้สามารถเล่นในสไตล์ของ Glenn Gould ร่วมกับการใช้โน้ตเพลงได้ (ขั้นที่ 2) ดังนั้น AI จึงสามารถจำลองการเล่นสไตล์ Gould ได้ แม้ว่าตัวศิลปินเองจะยังไม่เคยบันทึกผลงานชิ้นนั้นมาก่อน (ขั้นที่ 3)
ภาพ 2: การทำงานร่วมกันของ Glenn Gould AI กับวงดนตรี การวิเคราะห์ผู้เล่นแบบเรียลไทม์ผ่านกล้องและไมโครโฟนช่วยให้ Glenn Gould AI มีปฏิสัมพันธ์กับผู้เล่นในวงระหว่างการเล่นได้
ช่วงของการพูดคุย (การเปิดตัว AI)
วันที่:
7 กันยายน 2562 (วันเสาร์) เวลา 19:00 ~ 19:30
สถานที่:
St. Florian Monastery (Linz, Austria)
ผู้บรรยาย:
Francesco Tristano (นักเปียโน), Brian M. Levine (มูลนิธิ Glenn Gould), Norbert Trawoger (Brucker Orchester Linz), Akira Maezawa (แผนก R&D บริษัท Yamaha Corporation)
แนวการแสดง:
ความเป็นไปได้ของการสร้างสรรค์ร่วมกันระหว่างศิลปินและ AI
คอนเสิร์ต
วันที่:
7 กันยายน 2562 (วันเสาร์) เวลา 20:30 ~ 21:00
สถานที่:
St. Florian Monastery (Linz, Austria)
ผู้แสดงร่วม:
Francesco Tristano (นักเปียโน), Norbert Trawoger (ฟลุต; Brucker Orchester Linz), Maria Elisabeth Kostler (ไวโอลิน; Bruckner Orchester Linz)
ผลงาน:
J.S. Bach's Goldberg Variations (BWV 988), Fuga inversa a 2 Clavicembali จาก The Art of the Fugue (BWV 1080/18)*, Trio Sonata G Major (BWV 1038)* *Glenn Gould ไม่เคยแสดงมาก่อน
Glenn Gould
Glenn Gould มือเปียโนระดับตำนาน เกิดที่เมืองโตรอนโต ประเทศแคนาดา ในปี 1932 (พ.ศ. 2475) ถึงแก่กรรมในปี 1982 (พ.ศ. 2525) ด้วยวัย 50 ปี Gould ได้รับการยกย่องเป็นพิเศษและมีชื่อเสียงเป็นที่กล่าวขานจากการแสดงผลงานอันยอดเยี่ยมของ J.S. เขาเลือกเปิดตัวอัลบั้มด้วยผลงานเพลงของ Bach: Goldberg Variation ซึ่งปล่อยออกมาในปี 1956 (พ.ศ. 2499) ในปี 1964 (พ.ศ. 2507) Gould ได้ประกาศสิ้นสุดอาชีพการแสดงดนตรีของเขาในช่วงท้ายคอนเสิร์ตของเขาเอง และเริ่มมุ่งมั่นกับการบันทึกเสียง โดยเขาได้อุทิศตัวในการปล่อยสื่อดิจิตอล นอกจากนี้ Gould ยังมีชื่อเสียงในด้านการเล่นที่ไม่เป็นไปตามกฎทั่วไปและลักษณะท่าทางในการแสดงที่เป็นเอกลักษณ์ ได้แก่การนั่งบนเก้าอี้ที่เตี้ยกว่าเก้าอี้เปียโนทั่วไปและการโน้มตัวเข้าหาแป้นคีย์บอร์ดของเปียโน รวมถึง การฮัมเพลงไปด้วยขณะเล่น หรือแม้แต่ในระหว่างบันทึกเสียง หลายปีต่อมา Gould ได้ทำการบันทึกเสียงอีกสามอัลบั้ม รวมถึง Bach: Goldberg Variations โดยใช้เปียโนคอนเสิร์ตของ Yamaha
เทศกาล Ars Electronica Festival
Ars Electronica Festival เป็นเทศกาลที่จัดแสดงเกี่ยวกับศิลปะ เทคโนโลยี และวิทยาศาสตร์ที่ทันสมัยที่สุด จัดขึ้นโดย Ars Electronica สถาบันวิจัยสื่อศิลปะในเมืองลินซ์ ประเทศออสเตรีย เทศกาลนี้จัดขึ้นครั้งแรกในปี 1979 (พ.ศ. 2522) โดยปัจจุบันได้กลายเป็นหนึ่งในกิจกรรมสื่อศิลปะที่ใหญ่ที่สุดในโลก ระหว่างการจัดเทศกาล จะมีผู้เชี่ยวชาญมาจากที่ต่างๆ ทั่วโลกเพื่อเข้าร่วมนิทรรศการ การแสดง กิจกรรม และการประชุมระดับนานาชาติในสถานที่ต่างๆ รอบเมืองลินซ์เพื่อมีส่วนร่วมในการอภิปรายและสนับสนุนให้เกิดสายสัมพันธ์หรือคอนเนคชั่นใหม่ๆ
มูลนิธิ Glenn Gould
ภารกิจของมูลนิธิ Glenn Gould คือการเชิดชูเกียรติแด่จิตวิญญาณและ มรดกจาก Glenn Gould โดยการเฉลิมฉลองให้ความสามารถอันเป็นเลิศ ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ และการเปลี่ยนแปลงชีวิตด้วยพลังของดนตรีและศิลปะ ด้วยกิจกรรมอันเป็นเอกลักษณ์ของมูลนิธิ รวมถึงรางวัล Glenn Gould ด้วย
ข่าวประชาสัมพันธ์ที่เกี่ยวข้อง
・AI ของ Yamaha สร้างสรรค์สัมผัสใหม่ของ Master Pianist Sviatoslav Richter บรรเลงร่วมกับวง Berlin Philharmonic Orchestra
・ปัญญาประดิษฐ์ (AI) ของ Yamaha เปลี่ยนนักเต้นให้กลายเป็นนักเปียโน
・ระบบ AI ของ Yamaha บรรเลงเปียโนร่วมกับนักเปียโน โดยบรรเลงร่วมกับวง Wind Ensemble
・Yamaha และ HAKUHODO i-Studio Exhibit Experiential AI Music installation ที่ SXSW
*1: การสำรวจภายในของบริษัท Yamaha ณ เดือนสิงหาคม 2562
*2: Deep learning เป็นชุดคำสั่ง (อัลกอริทึม) ที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อการเรียนรู้ของเครื่องจักรหรือคอมพิวเตอร์ และมีลักษณะการใช้แบบจำลองทางคณิตศาสตร์หลายระดับที่เรียกว่าเครือข่ายประสาทเทียมเพื่อใช้ในการประมวลผลข้อมูล